Το Σύνδρομο Πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είναι μία ορμονική διαταραχή, η
οποία επηρεάζει γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία. Επηρεάζεται
σημαντικά ο τρόπος λειτουργίας των ωοθηκών μιας γυναίκας. Αυτό που συμβαίνει
ουσιαστικά όταν μία γυναίκα έχει το Σύνδρομο Πολυκυστικών ωοθηκών, είναι ότι οι
ωοθήκες αναπτύσσουν θυλάκια, δηλαδή πολλές μικρές συλλογές υγρού και αυτό
συμβάλλει στο να αποτύχουν να απελευθερώνουν τακτικά τα ωάρια. Το PCOS είναι μία
πάθηση που χαρακτηρίζεται από ορμονικές ανισορροπίες με κύρια συμπτώματα τα
ακόλουθα:
σπάνια ή παρατεταμένα έμμηνα χρονικά διαστήματα
επώδυνες περιόδους
ακμή
ανώμαλη ανάπτυξη των μαλλιών, με έντονη τριχοφυΐα σε πρόσωπο, στήθος
και στομάχι
αραίωση μαλλιών στο τριχωτό της κεφαλής ή ακόμα και εμφάνιση
φαλάκρας ανδρικού τύπου
αυξημένη όρεξη
αύξηση ή δυσκολία στην απώλεια βάρους
προβλήματα γονιμότητας
Το PCOS δεν προκαλείται εξαιτίας κάποιας συγκεκριμένης αιτίας. Όταν, όμως,
προκληθεί, εκτός από όλα τα παραπάνω καταφέρνει να επηρεάζει και τις ορμόνες που
ρυθμίζουν το σάκχαρο στο αίμα και την αποθήκευση λίπους στο σώμα. Το PCOS, εξαιτίας
αυτού του γεγονότος μπορεί να προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στην υγεία, όπως την
εμφάνιση διαβήτη, καρδιακών παθήσεων, κατάθλιψη αλλά και αυξημένο κίνδυνο για την
ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων στο ενδομήτριο. Ακόμη, το PCOS είναι η κύρια αιτία
στειρότητας. Οι κίνδυνοι αυτοί αυξάνονται όταν οι γυναίκες αναπτύσσουν μεταβολικό
σύνδρομο. Οι γυναίκες που αναπτύσσουν μεταβολικό σύνδρομο είναι πιο πιθανό να
αναπτύξουν PCOS και το αντίστροφο.
Οι παραπάνω μακροχρόνιες ανησυχίες για την υγεία είναι πιο έντονες ιδιαίτερα
εάν έχετε κάποιο από τα ακόλουθα:
υψηλά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα
υψηλή πίεση του αίματος
εάν είστε υπέρβαροι και πιο συγκεκριμένα με πολύ λίπος γύρω από την
περιοχή της μέσης σας
Για να ελεγχθεί εάν κάποια γυναίκα έχει κάποιο από αυτά τα συμπτώματα αρκεί να
αλλάξει έναν συνδυασμό επιλογών στον τρόπο ζωής και φαρμάκων που ίσως καταναλώνει.
Το Σύνδρομο Πολυκυστικών ωοθηκών είναι στενά συνδεδεμένο με την παχυσαρκία,
χωρίς αυτό να σημαίνει ότι γυναίκες με φυσιολογικό βάρος δεν έρχονται αντιμέτωπες με
αυτήν την πάθηση. Παρόλα αυτά οι περισσότερες γυναίκες που πάσχουν από PCOS
εμφανίζουν σε κάποιο βαθμό και αντίσταση στην ινσουλίνη. Η αντίσταση στην ινσουλίνη
είναι αλλιώς γνωστή και ως προ-διαβήτης. Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη, η οποία είναι
υπεύθυνη για τον έλεγχο της ποσότητας του σακχάρου στο αίμα. Η ινσουλίνη παράγεται
από το πάγκρεας, βοηθά στο να μετακινηθεί η γλυκόζη από το αίμα στα κύτταρα όπου και
θα γίνει η διάσπασή της για να παραχθεί η απαραίτητη ενέργεια. Όταν ένα άτομο
αναπτύσσει αντίσταση στην ινσουλίνη, σημαίνει πως οι ιστοί του σώματός του είναι πιο
ανθεκτικοί στις επιδράσεις της ινσουλίνης. Για να μπορέσει έτσι το σώμα να αντισταθμίσει
την ποσότητα ινσουλίνης στο σώμα πρέπει να παράγει περισσότερη ινσουλίνη. Η αντίσταση
στην ινσουλίνη μπορεί να προκαλέσει αύξηση βάρους, παράγοντας που επιδεινώνει τα
συμπτώματα που προκαλεί το PCOS, καθώς το περισσότερο λίπος οδηγεί σε όλο και
περισσότερη παραγωγή ινσουλίνης.
Πολλές γυναίκες που πάσχουν από PCOS δυσκολεύονται να διατηρήσουν ένα
φυσιολογικό σωματικό βάρος. Ο «σύμμαχός» τους απέναντι σε όλα αυτά είναι η διατροφή
και η αλλαγή τρόπου ζωής, με κύριο στόχο τη βελτίωση της ευαισθησίας που έχει το σώμα
στην ινσουλίνη. Τα συμπτώματα που εμφανίζει το PCOS μπορούν να βελτιωθούν μέσω
υγιεινών επιλογών τροφίμων, καθώς και η αύξηση της σωματικής άσκησης. Η απώλεια
βάρους λειτουργεί ευεργετικά για γυναίκες με PCOS. Ακόμα και μία μέτρια απώλεια
βάρους μπορεί να βοηθήσει σημαντικά και να βελτιώσει κατά πολύ τα καρδιαγγειακά
προφίλ, την ευαισθησία στην ινσουλίνη αλλά και την ωορρηξία.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσουμε ότι είναι κάποιες τροφές που είναι
ιδιαίτερα ευεργετικές για το Σύνδρομο Πολυκυστικών ωοθηκών.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Πρωτεΐνη: η πρωτεΐνη είναι μία τροφή που βοηθά τις γυναίκες με PCOS. Οι
πιθανότητες για ωορρηξία αυξάνονται όταν η γυναίκα καταναλώνει τροφές υψηλές
σε πρωτεΐνη, καθώς προσπαθούν να αντικαταστήσουν τα ζωτικά λίπη με ψάρια ή
φυτικές ίνες.
2. Φολικό οξύ και Β12: το φολικό οξύ είναι σημαντικό συστατικό στις προγεννητικές
βιταμίνες που παίρνουν οι γυναίκες κατά τους μήνες της κύησης. Καλές πηγές
φολικού οξέος αποτελούν τα φυλλώδη λαχανικά όπως σπανάκι, μαϊντανός, μαρούλι
και bokchoy (ασιατικό λαχανικό). Την βιταμίνη Β12 μπορούμε να την προσλάβουμε
από τροφές όπως αυγά, τυρί και γαλακτοκομικά προϊόντα.
3. Τροφές χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη (GI): Καλύτερη επιλογή αποτελούν οι
σύνθετοι υδατάνθρακες όπως δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, κινόα, καστανό
ρύζι, βρώμη και μη επεξεργασμένα τρόφιμα χαμηλών υδατανθράκων. Επίσης, ξηροί
καρποί (κουκουνάρι, καρύδια, αμύγδαλα, φιστίκια), σπόροι και φρούτα (σκούρα
κόκκινα φρούτα π.χ κόκκινα σταφύλια, βατόμουρα, κεράσια).
4. Αντιφλεγμονώδη τρόφιμα: για παράδειγμα, μούρα, λιπαρά ψάρια (σολομός, τόνος,
σαρδέλα, σκουμπρί), εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο.
5. Τρόφιμα με πολλές φυτικές ίνες: για παράδειγμα μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών,
κουνουπίδι και κολοκύθα.
Αντίστοιχα, θα ήταν καλό να αποφύγετε τα ακόλουθα:
1. Υδατάνθρακες: γυναίκες που καταναλώνουν μικρή ποσότητα υδατανθράκων έχουν
περισσότερες πιθανότητες ωορρηξίας, ανεξάρτητα από τον Δείκτη Μάζας Σώματος
(ΔΜΣ) που έχουν ή την άσκηση που κάνουν. Οι εκλεπτυσμένοι υδατάνθρακες όπως
λευκό ρύζι, λευκές πατάτες, μέλι και χυμοί φρούτων είναι καλό να αποφεύγονται
καθώς προκαλούν γρήγορες αιχμές σακχάρου στο αίμα.
2. Ποτά και σνακς με ζάχαρη: όπως αναψυκτικά και ενεργειακά ποτά, κρουασάν,
μάφινς, μπισκότα και ζαχαρωτά.
3. Κόκκινο και μεταποιημένο κρέας: μοσχάρι, χοιρινό και λουκάνικα (για
μεταποιημένο).
4. Τηγανητά τρόφιμα
Εκτός από την σωστή και ισορροπημένη διατροφή, στην μείωση των συμπτωμάτων
του PCOS συμβάλλει σημαντικά και η άσκηση, η οποία είναι απαραίτητα για τις γυναίκες με
PCOS και πρέπει να συνδυάζεται με την διατροφή. Η άσκηση είναι και ένας πολύ καλός
τρόπος για να αυξηθεί η ευαισθησία στην ινσουλίνη που αναπτύσσει το σώμα αλλά και να
αντιστραφούν όλα τα προβλήματα που προκαλεί το PCOS. Ιδιαίτερα όσον αφορά γυναίκες
που αντιμετωπίζουν προβλήματα παχυσαρκίας ή που δεν έχουν ασκηθεί για μεγάλο
χρονικό διάστημα πρέπει να ξεκινήσουν το πρόγραμμά τους σε επαγγελματική
καθοδήγηση.
Πηγές:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pcos/symptoms-causes/syc-20353439
https://www.medicalnewstoday.com/articles/323002
https://www.nhs.uk/conditions/polycystic-ovary-syndrome-pcos/causes/
https://www.healthline.com/health/pcos-diet#takeaway
https://www.scientificamerican.com/article/how-to-fight-pcos-with-diet-and-nutrition/
https://www.bda.uk.com/resource/polycystic-ovary-syndrome-pcos-diet.html
https://www.atlantainfertility.com/news/2017/september/pcos-and-diet/